Zodra het project A44 zover is, worden de liggers op maat gemaakt, zodat de betonnen balken precies passen op hun nieuwe bestemming. Het is de eerste keer dat Rijkswaterstaat op zo’n grote schaal liggers ‘oogst’. Hiermee komt de ambitie: in 2030 klimaatneutraal een stap dichterbij.
In totaal worden 360 liggers uit de A9 gehaald, waarvan 220 stuks een herbestemming krijgen binnen de A44. Liggers zijn ondersteunende langwerpige betonnen balken waar de weg op rust. Totdat de bouwers van de A44 de liggers nodig hebben, worden ze opgeslagen en later hergebruikt. Hans de Kievit, contractmanager project A44: ‘Als de liggers zijn opgeslagen, gaan we aan de slag om ze aan te passen op basis van het ontwerp van de opdrachtnemer. Zo passen de aangepaste liggers straks precies in het nieuwe werk. Voordat we de ‘nieuwe’ liggers plaatsen, worden ze eerst gecontroleerd en gekeurd. Zodat we zeker weten dat ze aan de hoogste eisen voldoen.’
Tweede leven in A44
De komende jaren gaan we op de A44 drie viaducten (het Lisserwegviaduct, het Hoofdvaartviaduct en het Spoorwegviaduct) en een beweegbare brug (de Kaagbrug) vervangen. De A44 is een van de oudste snelwegen van Nederland en komt uit de jaren 30 van de vorige eeuw. Ook rijdt er steeds meer én zwaarder verkeer over deze weg. Het is belangrijk om deze brug en viaducten te vervangen om de A44 ook in de toekomst veilig en de regio bereikbaar te houden.
Voor het vervangen van de Kaagbrug in de A44 gebruiken we straks de liggers van de A9. Deze liggers komen uit de verbreding van de A9 tussen Badhoevedorp en Holendrecht, onderdeel van het weguitbreidingsprogramma Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA). Hier sloopt of renoveert Rijkswaterstaat in totaal elf bruggen of viaducten die veertig tot vijftig jaar oud zijn. Dit terwijl veel van de liggers van deze bruggen of viaducten vaak veel langer meegaan – vaak meer dan honderd jaar. Vroeger gingen deze liggers allemaal naar de sloop, zonde. Maar nu krijgen ze een tweede leven op de A44. A44 contractmanager Hans de Kievit: ‘Dit is de eerste keer dat Rijkswaterstaat op zo'n grote schaal liggers oogst, aanpast en hergebruikt in een nieuw te realiseren brug in een rijksweg. Dit samen met de markt oppakken en ervan kunnen leren geeft veel energie.’
Circulaire materialenmarkt
Het verpulveren van oude liggers en weer nieuwe liggers maken is natuurlijk niet erg duurzaam. Waarom zou je nieuw materiaal gebruiken als je ook kwalitatief goede liggers kunt hergebruiken? Rijkswaterstaat startte daarom een innovatie-uitvraag in 2020 om samen met de markt een circulair viaduct te ontwerpen. Wat toen begon als een idee op papier, gebeurt inmiddels steeds vaker in de praktijk. Ook de kwalitatief goede liggers uit de A9 die de A44 niet gebruikt, gaan naar de Nationale Bruggenbank. In deze ‘liggerbank’ slaat Rijkswaterstaat de komende tijd meer liggers op die wachten op een tweede leven in een brug of viaduct.
Het vinden van een nieuwe bestemming is een nieuw proces, waarbij betrokken partijen nog veel moeten uitvinden. Rijkswaterstaat werkt hier al lerend naartoe. Zo zouden ontwerpers en architecten al tijdens het ontwerp van een brug of viaduct moeten kijken naar beschikbare of vrijkomende liggers. Want met wat kleine aanpassingen, kun je bestaande liggers al opnemen in het ontwerp en zo een tweede leven geven. Het uiteindelijke doel is een markt voor circulaire materialen, met meer dan alleen liggers, op grote schaal.
Meer informatie
Meer informatie over het project A9 Badhoevedorp – Holendrecht
Meer informatie over circulaire viaducten